Katar’dan sonra sıra kimde?

Nedret Ersanel - Yeni Åžafak

Son dönem “moda” isimleriyle analım; BirleÅŸik Krallık ve BirleÅŸik Devletler arasında stratejik kırgınlık yaÅŸanamayacağına iliÅŸkin kabullerin, ‘kırıklar’ olduÄŸuna iliÅŸkin karinelere evrilmesi çok önemli...

Hele bu bilginin basına sızdırılmış olması başlıbaşına yeni bir durum...

The Guardian’ın haberine göre BaÅŸkan Trump, protestoların devam etmesi halinde Ä°ngiltere’ye gitmek istemediÄŸini söylemiÅŸ. Böylece ziyaretin “ertelendiÄŸi” iddiası gündeme geldi. Bu öyle büyüdü ki, Ä°ngiltere BaÅŸbakanı ziyaretin ötelendiÄŸi iddialarını alenen yalanlamak zorunda kaldı. (‘British prime minister denies Trump state visit delayed’, 11/06, AP.)

Özellikle Akıl Odası programında günler öncesinden ABD-Ä°ngiltere iliÅŸkisindeki gariplikleri vurguladığımızdan ÅŸaşırmadım ama Pazartesi günü kimi haber ve köşelere “hazine bulundu” heyecanında yansıdı durum.

Evet önemli bir bulgu bu ve AB, ABD ve Ortadoğu özelinde ele alınması gereken katmanlı boyutları var.

Fakat başka zaman liste başı olabilecek bu gelişme ikinci sıraya iteklenmek zorunda...

TAHRAN’IN ‘DÄ°ÄžER AMERÄ°KA’Ä°LE ANLAÅžMASI...

Obama Ä°ranı’nın OrtadoÄŸu’ya dönüşüyle Batı ÅŸirketlerinin ‘Tahran’a hücum’larını anımsayalım.. Dikkat çekici bir tanesi, Amerikan Boeing firmasının Aralık 2016 tarihinde Ä°ran’la imzaladığı 16,6 milyar $’lık anlaÅŸmaydı. O günün ÅŸartlarında normaldi.

Ancak ÅŸimdi, Katar ve Suriye krizlerinin ortasında, kendisine yönelik topyekûn bir kuÅŸatmanın eÅŸiÄŸinde Ä°ran, yine ABD/Boeing’le, ilk partisi 30 uçak (3 milyar $), ikinci partisi bir 30 uçak daha olan anlaÅŸma imzaladı. (Iran’s Aseman concludes purchase of 60 Boeing aircrafts’, 10/06, Tehran Times.)

Bu nasıl mümkün olabilir?

Ä°lk bakışta, ‘Amerika’nın istediÄŸi zaten bu, Katar’a da aynısını yapıyor. SavaÅŸ tehdidi (Almanya DışiÅŸleri Bakanı Sigmar Gabriel: Körfez savaÅŸa sürüklenebilir) ve baskıyla ekonomik varlıkları ÅŸartlara baÄŸlıyor’ denebilir...

Bu yorum en azından eksik. Günlerdir konuÅŸulan Katar krizini tek kelimeyle izah etmek mümkün; Katar’ı kapitüle etmek. Ama bu ilk aÅŸama. Planın sonraki basamaklarını görebiliyoruz. Türkiye ise o planı akamete uÄŸratma potansiyeline sahip neredeyse tek ülke!

Ä°ran’ın ümidi ÅŸu; Katar krizinin derin bölgesel sonuçlar üreteceÄŸini gördü ve hemen yavaÅŸladı. Tipik. Fevri davranmayacak. AnlaÅŸma ABD Hazinesi’nin onayını gerektiriyor. Bu da büyük güce sahip küresel grupların Washington’a baskı yapması demek. Trump’a “yeniden büyük Amerika” politikasını da Ã¼lke içinden anımsatacak bir durum bu. Ä°ran böylece Suud-Ä°srail hattını esnetmeyi planlıyor.

ABD’NÄ°N Ä°SMÄ°NÄ° VERMEDİĞİ ÃœLKE: TÃœRKÄ°YE?

Katar krizi pratiÄŸi, ülkenin resmi haber ajansının FETÖ’vari bir eylemle Katar Emiri’nin Suud ve ABD’yi hedef alan açıklamalarını servis etmesiyle baÅŸladı. Yalanlandı ve geri çekildi ama çok geçti...

Peki, ABD’nin Katar operasyonunu baÅŸlatan “resmi” söylemi?..

Bunu biliyor muyuz, bilenlerimiz anladı mı?..

Ayın 9’unda BaÅŸkan Trump önceden hazırlanmış bir metni resmi bir karşılama/basın toplantısında okudu... (‘President Trump holds a joint press conference with the president of Romania’, 09/06, Beyaz Saray resmi sitesi.)

Biz de önemli bölümünü ‘okuyalım’...

“Katar terörü tarih boyunca finanse eden ülke olmuÅŸtur. Konferansın ardından (kürenin etrafındaki seansı kastediyor) ülkeler bir araya geldi ve Katar’a karşı koymak için benimle görüştü. Vermemiz gereken bir karar vardı: Kolay yolu mu tercih edeceÄŸiz yoksa zor ama gerekli önlemi mi alacağız? DışiÅŸleri Bakanı Rex Tillerson, eÅŸsiz komutanlarımız ve askerlerimizle beraber karar verdim. Katar’a, finans desteÄŸini kesmesi için çaÄŸrıda bulunma zamanı gelmiÅŸti”...

“DiÄŸer ülkelere de teröre verdikleri desteÄŸi derhal sona erdirmeleri konusunda çaÄŸrıda bulunmak istiyorum. DiÄŸer ülkenin/ülkelerin ismini vermeyeceÄŸim. Sorunu çözemedik ama çözeceÄŸiz”...

“Gerçekten tarihi bir zirveydi. Daha önce böyle bir ÅŸey yaÅŸamadık ve belki de yaÅŸayamayacağız. Umarım bu zirve terörün finansını, terörizmi sona erdirir”...

Bu “özellikle hazırlanmış” metinde dikkatimizi çekmesi gerekenler ne?..

“DiÄŸer ülkenin/ülkelerin ismini vermeyeceÄŸim. Sorunu çözemedik ama çözeceÄŸiz”...

Bu “diÄŸer ülke(ler)” kim?

Amerika’nın düşmanlığını alenen gösterdiÄŸi tek ülke var o da Ä°ran.

Kaldı ki, ABD’nin isim vermekten çekineceÄŸi ülke hangisi olabilir?

EÄŸer bu konuÅŸma, Türkiye’nin Katar’a üs kurma ve askeri birlik  göndermesine bir cevap ise-ki ertesi güne denk geliyor-Ankara ve Washington iliÅŸkileri farklı merhaleye geçer. Öyle mi bilmiyoruz. Ama ÅŸunu biliyoruz, dünyanın deÄŸiÅŸen ÅŸartları bu iÅŸten kimseyi yara-bere almadan kurtaramaz.

Katar el kadar ülke.. “Küre koalisyonu”nun ambargosu bir gün bile dayanmadı. Bu ambargoyu kıran da Türkiye’dir. 

Trump’ın, “eÅŸsiz komutanlara ve askerlere danıştığı” vurgusundan anlıyoruz ki, ambargo için “güç” kullanmak da düşünülüyor. Katar’daki Amerikan üssünün bu baÄŸlamda ve hatta Doha dengelerinde kullanabileceÄŸini düşünmeliyiz.

Elbette tersini de...

Türk askeri Katar’a girerken ABD askeri çıkabilir.

Kötü senaryo da mümkün; ABD, terörizmle mücadele bahanesiyle Katar’a askeri müdahalede bulunursa veya Suudi-BAE iÅŸbirliÄŸi Katar’ı istila ederse felaket olur.

Fakat önce Trump’ın Kongre onayını nasıl alacağını görmek isterim.